Thời trang đường phố có mị lực phi thường, và chính tôi đã tận mắt chứng kiến sức ảnh hưởng của phong cách này.
Dưới cái nắng chói chang của mùa hè năm 2009, tôi bước vội vã trên Bowery Street về phía Phố Tàu, vừa đi vừa nghĩ đến chiếc bánh bao thịt heo béo ngậy. Lúc băng qua Germania Bank Building, tôi bắt gặp một khung cảnh khiến tôi phải dừng bước: một đoàn người xếp hàng dài dọc Spring Street và Elizabeth Street để đón chờ bộ sưu tập mới nhất của Supreme.
Lần cuối tôi thấy được một cơn sốt thời trang như vậy là vào một ngày đông lạnh lẽo hồi năm ngoái, tại cửa hiệu cũ của Supreme trên Lafayette Street. Trong cả hai lần, đám đông kiên nhẫn chờ đợi trong sự hứng khởi. Cảnh tượng như vậy cũng thường xuyên xảy ra trước các cửa hàng của các thương hiệu như Kith và Bape.
Những người hâm mộ thời trang đường phố (streetwear) sẵn sàng đối đầu với thời tiết khắc nghiệt để tiếp cận với những sản phẩm mới đầy lôi cuốn của các nhãn hàng. Họ là những người sưu tầm Supreme, những “hiệp sĩ” của Aimé Leon Dore, những tín đồ Stüssy, hoặc cả ba trong số đó. Những vị khách ấy bước ra khỏi cửa hàng với sự hồ hởi lộ rõ trên khuôn mặt, xách trên tay những túi đồ đầy ắp sản phẩm, thể hiện niềm tin và sự ủng hộ của họ dành cho các thương hiệu này.
Thời trang đường phố là gì?
Không đơn thuần là một trào lưu chớp nhoáng, thời trang đường phố (hay còn gọi là streetwear) là một hiện tượng văn hóa. Trong những năm đầu của thập niên 90, những công viên trượt ván (skateboard/skate), sàn hip-hop, và dòng nhạc underground trở nên phổ biến với giới trẻ tại Los Angeles, New York và Tokyo. Những người trẻ trong tiểu văn hóa này sáng tạo ra những phong cách mới mẻ, xoay quanh phom dáng thùng thình và những hình in “siêu ngầu” trên trang phục. Ví dụ những chiếc quần jean baggy, áo hoodie, mũ bucket, và giày thể thao to bản.
Từ đó, các nhãn hàng niche với triết lý thời trang hậu hiện đại được thành lập để đáp ứng thị hiếu nhóm khách hàng này, rồi dần trở thành những nhà tiên phong, thay đổi trào lưu thị trường thời trang. Streetwear đã thay đổi thói quen mua sắm với mô hình ra mắt sản phẩm có hạn, thôi thúc người tiêu dùng nhanh tay “rước” những món đồ với giá gốc, không mặc cả, không chờ đợi giảm giá. Giờ đây, phong cách đường phố đã thay đổi nhiều khái niệm đã in sâu bám rễ trong thời trang cao cấp.
Vì lý do gì mà tiểu văn hóa này đã trở thành xu thế chủ đạo trong thời trang? Streetwear có sức ảnh hưởng như thế nào đến giới thời trang cao cấp? Thật khó để có một câu trả lời chính xác. Tuy nhiên, chúng ta có thể tìm thấy những dấu ấn đặc trưng của văn hóa tiêu dùng này qua nhóm người sẵn sàng “cắm trại” suốt cả ngày trời để chờ đợi bộ sưu tập mới nhất của Supreme, những vụ náo loạn tại buổi trình diễn các thiết kế Off-White của Virgil Abloh, hay việc những sản phẩm A Bathing Ape của Nigo “cháy hàng” gần như ngay lập tức.
Mặc dù từng bị coi thường, streetwear ngày nay đã làm chủ được thị trường và cầm cương giới thời trang cao cấp. Nigo thiết kế tại Kenzo. Supreme của James Jebbia đã nhiều lần hợp tác với Burberry và Louis Vuitton, và là nhãn hàng có giá trị bán lại cao nhất trên thị trường. Undercover của Takahashi Jun liên tục “gây sốt” ở Tuần Lễ Thời Trang Paris. Cố nhà thiết kế Virgil Abloh đã đưa thẩm mỹ streetwear của ông đến với Louis Vuitton. Ngay cả Balenciaga cũng đã trở thành một thương hiệu streetwear với những thiết kế liên quan đến văn hóa club mang tính châm biếm. Và hầu như nhà mốt nào cũng từng ra mắt những mẫu giày thể thao to bản.
Nhưng ngay cả trong bối cảnh thị trường như vậy, vẫn có không ít những nhà thiết kế đầy sáng tạo tiếp tục phát triển phong cách với những góc nhìn mới hơn. Các nhãn hàng streetwear từ Tbilisi đến Los Angeles, Kyoto đến Lisbon vẫn liên tục thử nghiệm và bứt phá với ngôn ngữ thời trang này.
Thị trường streetwear có rất nhiều nhãn hàng, nhưng trong đó cũng có những thương hiệu chủ chốt đã dẫn đầu và định nghĩa phong cách streetwear cao cấp. Dưới đây là những nhà mốt có ảnh hưởng lớn nhất đến giới thời trang nói chung.
Những người hâm mộ thời trang đường phố (streetwear) sẵn sàng đối đầu với thời tiết khắc nghiệt để tiếp cận với những sản phẩm mới đầy lôi cuốn của các nhãn hàng.
Supreme
Không thương hiệu streetwear nào có sức ảnh hưởng sâu sắc đến thời trang hơn Supreme. Được sáng lập bởi James Jebbia vào năm 1994, Supreme khởi đầu là một nhãn hàng thiết kế trang phục cho vận động viên trượt ván với lượng người hâm mộ hùng hậu. Năm 2017, dòng sản phẩm hợp tác giữa Supreme và Louis Vuitton nhận được sự chào đón nồng nhiệt từ người tiêu dùng, phá vỡ những định kiến về thời trang xa xỉ. Từ đó, streetwear trở thành phong trào đi đầu trong thời trang.
Năm sáng lập: 1994.
Nhà thiết kế sáng lập: James Jebbia.
Ngoài website chính thức, sản phẩm của Supreme còn được phân phối qua nền tảng FarFetch và StockX.
Stüssy
Trước khi sáng lập Supreme, James Jebbia từng có thời gian làm việc tại một boutique ở SoHo. Với những chiếc quần cargo thùng thình, mũ bucket, mũ beanie, hoodie và áo thun graphic, nơi đây thường được mệnh danh là cái nôi của streetwear. Cửa hàng thuộc sở hữu của Shawn Stussy, và tại thời điểm đó, nhãn hàng đã thu hút lượng người hâm mộ đông đảo, góp phần đưa văn hóa streetwear vào giới thời trang. Mặc dù Shawn không còn tham gia vào hoạt động của thương hiệu, Stüssy vẫn có sức ảnh hưởng lớn trên thị trường.
Năm sáng lập: thập kỷ 1980.
Nhà thiết kế sáng lập: Shawn Stussy.
Ngoài website chính thức, sản phẩm của Stüssy còn được phân phối qua nền tảng SSENSE.
Noah
Năm 2021, giới thời trang không khỏi ngạc nhiên khi Brendon Babenzien chính thức trở thành Giám đốc sáng tạo mảng thời trang nam của J.Crew, với nhiệm vụ thổi hồn vào thương hiệu và đưa phong cách Mỹ vào kỷ nguyên mới. Ông đã có thời gian làm việc với Jebbia trong những ngày đầu thành lập Supreme, nhưng quan trọng hơn nữa là thương hiệu Noah đồng sáng lập bởi Babenzien và vợ ông là Estelle Bailey-Babenzien.
Phong cách của Noah tập hợp nét đặc trưng của các tiểu văn hóa – từ prepster đến punk, skate và boardroom bros (công sở) – và tạo nên những thiết kế vừa quen thuộc vừa mới lạ, thu hút cả tín đồ hàng hiệu lẫn quý ông lịch lãm. Babenzien đã xóa mờ ranh giới giữa streetwear và trang phục thường nhật, kết hợp nét tinh tế cổ điển với sự hiện đại của đô thị.
Năm sáng lập: 2015.
Nhà thiết kế sáng lập: Brendon Babenzien và Estelle Bailey-Babenzien.
Sản phẩm của Noah được bán qua website chính thức.
Aimé Leon Dore
Teddy Santis được sinh ra và lớn lên tại Queens. Thời trẻ, Santis hòa mình vào văn hóa đường phố qua những hoạt động cộng đồng như chơi bóng rổ, tham gia những nhóm nhảy breakdance, qua đó, trở thành thần tượng văn hóa hip-hop ở New York. Để thể hiện tinh thần sôi nổi và lịch sử đa văn hóa của Queens, vào năm 2014, ông sáng lập thương hiệu Aimé Leon Dore (ALD). Những bộ sưu tập của ông là lá thư tình gửi cộng đồng nơi ông sinh sống. Sức hút của ALD còn nằm ở khả năng phối đồ bậc thầy của Santis, tạo ra những bộ trang phục mới mẻ mà vẫn mang nét retro thú vị. Phom dáng của ALD cũng có phần thon gọn hơn đa số những phong cách streetwear khác.
Năm sáng lập: 2014.
Nhà thiết kế sáng lập: Teddy Santis.
Sản phẩm của Aimé Leon Dore được bán qua website chính thức.
Awake NYC
Đối với Angelo Baque, graffiti (những bức họa trên đường phố) là một loại hình nghệ thuật với những màu sắc sặc sỡ, hình khối bắt mắt và tinh thần nổi loạn tiềm ẩn trong hành động vẽ tranh ở nơi công cộng. Lấy cảm hứng từ graffiti, Baque thành lập thương hiệu Awake NYC vào năm 2012, sau một thời gian dài làm việc ở Supreme. Những bộ sưu tập của ông thể hiện tinh thần và bản sắc của những cộng đồng yếu thế, vinh danh các loại hình nghệ thuật của họ như âm nhạc, hip-hop, và thời trang. Awake NYC cũng thường xuyên hợp tác cùng những tổ chức xã hội vì cộng đồng như Building Black Bed-Stuy và Children of Promise để vun đắp những tài năng trẻ cho tương lai.
Năm sáng lập: 2012.
Nhà thiết kế sáng lập: Angelo Baque.
Ngoài website chính thức, sản phẩm của Awake NYC còn được phân phối qua các nền tảng SSENSE và Juice.
Willy Chavarria
Những thiết kế của Willy Chavarria luôn mang tính chính trị, liên quan đến giới tính và văn hóa của các cộng đồng yếu thế. Sinh ra và lớn lên trong một gia đình nhập cư theo Đạo Công Giáo ở Fresno, California, ông chịu ảnh hưởng sâu sắc bởi đời sống thường nhật của những người lao động.
Vì vậy, ông thường lấy cảm hứng từ trang phục lao động (hay còn được gọi là workwear) của cộng đồng Mỹ Latin – như chiếc quần jean dáng baggy, áo phom dáng rộng thùng thình, quần lót boxer, áo thun in hình ảnh liên quan đến tín ngưỡng và áo tank trắng. Chavarria cải tiến phong cách đó. Ông tạo điểm nhấn và đưa nét quyến rũ vào trang phục thông qua những món đồ nữ tính như túi xách kiểu dáng Chanel, hay phụ kiện mềm mại. Ông bóp méo định nghĩa về sự nam tính và tạo nên phong cách nổi loạn trên sàn diễn của Tuần Lễ Thời Trang New York.
Năm sáng lập: 2015.
Nhà thiết kế sáng lập: Willy Chavarria.
Ngoài website chính thức, sản phẩm của Willy Chavarria còn được phân phối qua các nền tảng Bergdorf Goodman và Saks Fifth Avenue.
Off-White
Cố nhà thiết kế Virgil Abloh là một người đa tài. Không chỉ là một trong những nhà thiết kế streetwear quan trọng nhất, ông từng là DJ, nhà thiết kế sản xuất, và chuyên gia giám tuyển nghệ thuật. Năm 2013, ông sáng lập Off-White với thiết kế xoay quanh những dòng chữ, lấy cảm hứng từ những họa sĩ như Dondi và Manet. Những tác phẩm kinh điển của ông có ảnh hưởng lớn đến thời trang cao cấp. Không lâu sau, Louis Vuitton đã mời ông về làm Giám đốc sáng tạo, khẳng định vị thế quan trọng của streetwear trong thời trang cao cấp.
Năm sáng lập: 2013.
Nhà thiết kế sáng lập: Virgil Abloh.
Ngoài website chính thức, sản phẩm của Off-White còn được phân phối qua các nền tảng MR PORTER và Saks Fifth Avenue.
Heron Preston
Trong những năm 2010, Heron Preston – cùng với Abloh, Matthew Williams và Justin Saunders – đã tạo nên cơn sốt trên mạng xã hội với những tác phẩm thời trang và âm nhạc của mình. Nhãn hàng của ông được thành lập với góc nhìn xanh về tương lai. Năm 2016, ông hợp tác cùng Chi cục Vệ sinh an toàn New York để cho ra mắt bộ sưu tập “low-waste” (mô hình thiết kế tiết kiệm nguyên liệu, giảm rác thải), nhận được nhiều sự quan tâm từ giới mộ điệu. Ngoài ra, ông còn hợp tác với NASA, và sáng tạo ra những thiết kế mang đường nét chắc chắn, mạnh mẽ, được nhiều đơn vị phân phối thời trang cao cấp yêu thích.
Năm sáng lập: 2016.
Nhà thiết kế sáng lập: Heron Preston.
Ngoài website chính thức, sản phẩm của Heron Preston còn được phân phối qua các nền tảng FarFetch, SSENSE và Saks Fifth Avenue.
A-Cold-Wall
Trước khi sáng lập A-Cold-Wall năm 2015, Samuel Ross từng là học sinh của Virgil Abloh. Ông nhanh chóng phát triển phong cách đặc trưng của mình, cho ra mắt những tác phẩm phản ánh sự phân chia giai cấp trong xã hội Anh – với những thiết kế quần và áo măng tô may bằng chất liệu đã qua xử lý như vải canvas hay nylon. Ông nhận nhiều sự quan tâm từ cả giới streetwear lẫn thời trang cao cấp, và từng được đề cử Giải LVMH vào năm 2018.
Năm sáng lập: 2015.
Nhà thiết kế sáng lập: Samuel Ross.
Ngoài website chính thức, sản phẩm của A-Cold-Wall còn được phân phối qua các nền tảng FarFetch, SSENSE và Saks Fifth Avenue.
Neighborhood
Neighborhood được sáng lập năm 1994 bởi nhà thiết kế Takizawa Shinsuke – một trong bộ ba nhà mốt streetwear nổi tiếng nhất của Nhật. Lấy cảm hứng từ phong cách biker, quân phục, văn hóa punk của Anh, và trang phục lao động, Takizawa sáng tạo ra những tác phẩm thú vị phá cấu trúc và vẫn đảm bảo chất lượng cao cấp. Với khởi nguồn từ châu Á, Neighborhood cũng đã có được lượng khách hàng trung thành ở những thị trường phương Tây.
Năm sáng lập: 1994.
Nhà thiết kế sáng lập: Takizawa Shinsuke.
Ngoài website chính thức, sản phẩm của Neighborhood còn được phân phối qua các nền tảng FarFetch và MR PORTER.
Undercover
Jun Takahashi “mê mệt” văn hóa punk từ những tháng năm đại học. Thương hiệu của ông lấy cảm hứng từ góc nhìn và triết lý của những nhân vật có ảnh hưởng như Vivienne Westwood, ban nhạc Sex Pistols, và thương hiệu Seditionaries: kết hợp thẩm mỹ u ám với nét tinh tế. Giờ đây, ông tổ chức trình diễn tại Paris, cho ra mắt những tác phẩm có cấu trúc với đường nét lạ thường, nhận được nhiều sự quan tâm từ người hâm mộ, biên tập viên thời trang, và khách hàng cao cấp.
Năm sáng lập: 1994.
Nhà thiết kế sáng lập: Takahashi Jun.
Ngoài website chính thức, sản phẩm của Undercover còn được phân phối qua các nền tảng SSENSE, MR PORTER và FWRD.
A Bathing Ape
Không ai có thể phủ nhận vị thế của Nigo trên trường thời trang thế giới. Thương hiệu A Bathing Ape (BAPE) của ông – với những màu sắc thú vị, hơi hưởng thập niên 1980, và thiết kế camouflage – thu hút lượng khách hàng đông đảo, trong đó có cả những rapper nổi tiếng như Jay-Z, Pharrell Williams, và Lil Wayne. Giờ đây Nigo đang thiết kế cho thương hiệu Kenzo, một lần nữa khẳng định tầm quan trọng của streetwear trong thị trường thời trang cao cấp.
Năm sáng lập: 1993.
Nhà thiết kế sáng lập: Nigo
Ngoài website chính thức, sản phẩm của BAPE còn được phân phối qua các nền tảng SSENSE và FarFetch.
Hood By Air
Thương hiệu thành lập năm 2006 của Shayne Oliver và Raul Lopez đã trải qua không ít khó khăn. Mặc dù tạo ấn tượng tốt với thị trường cao cấp nhờ phong cách “vô giới tính” unisex, nhưng số đông người tiêu dùng thời đó chưa sẵn sàng thử nghiệm với phong cách này. Năm 2020, thương hiệu này được hồi sinh với mô hình thiết kế mới: mỗi năm chỉ ra mắt một dự án nghệ thuật chứa đựng thẩm mỹ đặc trưng của hai nhà sáng lập – trang phục thực dụng phá cấu trúc phảng phất phong cách BDSM.
Năm sáng lập: 2006.
Nhà thiết kế sáng lập: Shayne Oliver và Raul Lopez.
Sản phẩm của Hood By Air được phân phối qua các nền tảng YOOX và Saks Fifth Avenue.
Palace
Nét “ngầu thầm lặng” đã giúp nhãn hàng này vượt qua thử thách thời gian. Được sáng lập bởi Gareth Skewis và Lev Tanju, Palace nổi tiếng với những chất liệu bền lâu, đòi hỏi kỹ thuật chế tác cao, và họa tiết sinh động, hóm hỉnh. Gần đây, với bộ sưu tập hợp tác cùng nhiếp ảnh gia Juergen Teller, thương hiệu này ngày càng tiến gần đến thị trường thời trang xa xỉ.
Năm sáng lập: 2009.
Nhà thiết kế sáng lập: Gareth Skewis và Lev Tanju.
Ngoài website chính thức, sản phẩm của Palace được phân phối qua nền tảng FarFetch.
Vetements
Nhà thiết kế Demna (tên thật là Demna Gvasalia) đã tạo một cơn địa chấn với bộ sưu tập Xuân 2020. Được tổ chức trong một cửa hàng McDonald’s, buổi trình diễn chứng kiến những người mẫu hóa thân thành cảnh sát và nhân viên văn phòng khoác đồng phục mang dòng chữ “Tên tôi là: Tư Bản.” Kết hợp giữa sự nổi loạn và streetwear cao cấp, bộ sưu tập đưa tên tuổi Demna lên tầm cao mới, và ông nhanh chóng nhận lời mời về làm Giám đốc sáng tạo của Balenciaga. Giờ đây, dưới sự chỉ đạo của Guram (anh trai của Demna), Vetements vẫn liên tục cho ra mắt những tác phẩm đặc trưng.
Năm sáng lập: 2014.
Nhà thiết kế sáng lập: Demna và Guram Gvasalia.
Ngoài website chính thức, sản phẩm của Vetements còn được phân phối qua các nền tảng MR PORTER, SSENSE, và Saks Fifth Avenue.
Ambush
Sau nhiều năm tích lũy kinh nghiệm tại Dior Homme dưới sự lãnh đạo của Kim Jones, và với những khách hàng đặc biệt như Jay-Z và Pharrell Williams, nhà thiết kế Yoon Ahn mở thương hiệu trang sức hip-hop đầu tiên của mình tại Tokyo, mang tên Ambush. Năm 2018, bà bắt đầu cho ra mắt trang phục unisex. Ambush thu hút các khách hàng từ cả thị trường streetwear lẫn thời trang cao cấp với phong cách thực dụng lấy cảm hứng từ quân phục và những tiểu tiết tinh xảo.
Năm sáng lập: 2018.
Nhà thiết kế sáng lập: Yoon Ahn.
Ngoài website chính thức, sản phẩm của Ambush còn được phân phối qua các nền tảng FarFetch và SSENSE.
Aries
Trước khi sáng lập Aries, Sofia Prantera từng thiết kế trang phục nam cho Slam City Skates. Năm 2010, cô ra mắt bộ sưu tập đầu tiên với những họa tiết psychedelic lấy cảm hứng từ các tiểu văn hóa. Mặc dù thiết kế cho nữ, bộ sưu tập nhận được nhiều sự quan tâm từ nam giới. Từ một thương hiệu streetwear nhỏ, Aries đã phát triển thành nhà mốt lớn và thường xuyên hợp tác với những nhãn hàng lớn như New Balance, AR Roma, và cả những thương hiệu cao cấp như Hillier Bartley.
Năm sáng lập: 2010.
Nhà thiết kế sáng lập: Sofia Prantera.
Ngoài website chính thức, sản phẩm của Aries còn được phân phối qua các nền tảng FarFetch và SSENSE.
KidSuper
Phong cách streetwear của Colm Dillane được định hình bởi những màu sắc tươi vui, biểu cảm hóm hỉnh. Nhà thiết kế người New York nổi tiếng với góc nhìn kỳ thú và những màn biểu diễn nghệ thuật. Năm 2021, ông được trao giải thưởng Karl Lagerfeld LVMH Prize và nhận nhiều sự chú ý của thị trường thời trang cao cấp.
Năm sáng lập: 2010.
Nhà thiết kế sáng lập: Colm Dillane.
Ngoài website chính thức, sản phẩm của KidSuper còn được phân phối qua các nền tảng FarFetch và SSENSE.
032c
Maria Koch từng có thời gian thiết kế tại Jil Sander và làm cố vấn cho rapper Ye trước khi phát triển 032c thành một thương hiệu thời trang tại Berlin. Phong cách streetwear của bà lấy cảm hứng từ văn hóa rave về đêm của Berlin, nhưng với những đường nét tinh tế. 032C là một trong những nhà mốt tiên phong trong thị trường streetwear cao cấp, và bà từng hợp tác với Stüssy, Alyx và những thương hiệu khác.
Năm sáng lập: 2016.
Nhà thiết kế sáng lập: Maria Koch và Mark Goehring.
Ngoài website chính thức, sản phẩm của 032c còn được phân phối qua nền tảng FarFetch.
GMBH
Thành lập năm 2016 bởi Benjamin Alexander Huseby và Serhat Isik, phong cách GMBH kết hợp văn hóa club của Berlin với bản sắc Tây Á. Với chất liệu cao cấp và tiểu tiết tinh xảo, thương hiệu này đã nhanh chóng thu hút sự chú ý, trở thành một trong những nhà mốt streetwear thú vị nhất ở châu Âu.
Năm sáng lập: 2016.
Nhà thiết kế sáng lập: Benjamin Alexander Huseby và Serhat Isik.
Ngoài website chính thức, sản phẩm của GMBH còn được phân phối qua các nền tảng FarFetch và SSENSE.
