Dù có quy mô nhỏ nhưng phân khúc này vẫn là một thành phần thiết yếu của thị trường xa xỉ trị giá 1,48 nghìn tỷ euro, thu hút sự quan tâm của đông đảo người tiêu dùng.
Trong khi đó, ngành ẩm thực cao cấp đang phục hồi mạnh mẽ với mức tăng trưởng 27% từ năm 2022 đến 2024, dự kiến đạt thị trường 28 tỷ euro. Châu Âu dẫn đầu lĩnh vực này, tập trung hơn một nửa trong số 14.000 địa điểm cao cấp trên toàn thế giới.
Nhỏ mà có võ
Mặc dù chỉ chiếm 1,5% tổng khối lượng thị trường rượu vang, nhưng rượu vang cao cấp lại chiếm tới 11% tổng giá trị. Dù thị phần nhỏ hơn các lĩnh vực xa xỉ khác như thời trang (20-25%) và mỹ phẩm (15-20%), rượu vang cao cấp vẫn giữ vững vị thế quan trọng trong thị trường xa xỉ.
Sau một thập kỷ tăng trưởng ổn định, lĩnh vực này chứng kiến sự suy giảm nhẹ 2-3% vào năm 2024 – lần suy thoái đầu tiên ngoài giai đoạn COVID-19 – do người tiêu dùng thận trọng hơn trong chi tiêu, chủ yếu do áp lực lạm phát khiến họ chuyển sang các phân khúc ít cao cấp hơn và xu hướng giảm tiêu thụ rượu ở thế hệ trẻ ngày càng tăng.
Phương Tây hay Phương Đông?
Ngành công nghiệp rượu vang cao cấp là sự kết hợp độc đáo giữa các thương hiệu dẫn đầu quy mô lớn và các nhà sản xuất nhỏ lẻ. Top 10 thương hiệu nắm giữ 35% thị phần – tương đương với mảng hàng xa xỉ (39%) và thiết kế cao cấp (29%) – nhưng lại cho thấy sự phân mảnh lớn hơn với hơn 400 công ty tham gia vào cấu trúc thị trường. Thị trường bao gồm ba phân khúc chính: Collector (Sưu tập €1-2 tỷ), Connoisseur (Sành điệu – €8-9 tỷ) và (Tuyệt phẩm – €19-20 tỷ), mỗi phân khúc có động lực cạnh tranh và kênh phân phối riêng biệt.
Bất chấp bề dày lịch sử, rượu vang cao cấp vẫn chủ yếu tập trung ở phương Tây. Năm 2023, châu Âu sản xuất 75% rượu vang cao cấp, trong khi châu Mỹ và châu Âu tiêu thụ 80%. Khu vực Châu Á Thái Bình Dương (APAC) và Trung Đông và Châu Phi (MEA) chỉ chiếm 5% sản lượng và 20% nhu cầu, mặc dù các khu vực này đang cho thấy tiềm năng tăng trưởng ngày càng tăng. Thị trường dự kiến đạt 30 tỷ euro vào năm 2024, với châu Âu vẫn dẫn đầu.
Trong khi văn hóa rượu vang thúc đẩy mạnh mẽ lượng tiêu thụ ổn định ở Pháp và Ý, thói quen tiêu dùng thay đổi lại đặt ra những thách thức. Châu Mỹ vẫn mạnh mẽ nhưng nhạy cảm với những biến động kinh tế. Châu Á – Thái Bình Dương, từng được thúc đẩy bởi nhu cầu của Trung Quốc, đang đối mặt với các rào cản thương mại nhưng lại tìm thấy những cơ hội mới ở Nhật Bản và Đông Nam Á. Trung Đông và châu Phi chứng kiến nhu cầu tăng thông qua du lịch và sự gia tăng của cộng đồng người nước ngoài. Khi sở thích toàn cầu phát triển, các thị trường mới nổi ở phương Đông đang mở ra những tiềm năng mới. Mặc dù tiêu thụ ở phương Tây vẫn chiếm ưu thế, những thay đổi về quy định và thị hiếu thay đổi ở châu Á và Trung Đông báo hiệu một kỷ nguyên mới cho rượu vang cao cấp.
Xu hướng cao cấp hóa
Tiêu thụ rượu vang cao cấp đã trải qua quá trình cao cấp hóa đáng kể trong thập kỷ qua, do sự chuyển dịch sang ưu tiên chất lượng hơn số lượng. Phong trào “uống ngon hơn” này đặc biệt mạnh mẽ sau đại dịch, củng cố vị thế của rượu vang cao cấp như một tài sản ổn định. Bất chấp những biến động kinh tế, nhu cầu của người tiêu dùng về trải nghiệm uống vang chất lượng cao vẫn không hề suy giảm, giúp định vị rượu vang cao cấp như một tài sản ổn định. Xu hướng này nhấn mạnh sự phát triển liên tục của ngành công nghiệp rượu vang, với rượu vang cao cấp cho thấy sự phục hồi và tăng trưởng đáng chú ý trong kỷ nguyên hậu đại dịch.
Sự trỗi dậy của đồ uống “NoLo” ở thế hệ trẻ
Thế hệ trẻ, đặc biệt là Gen Z, ngày càng ưa chuộng xu hướng “NoLo” (Không hoặc Ít Cồn), báo hiệu sự thay đổi sở thích và khả năng thích ứng của thị trường trong những năm tới – với các thương hiệu sẽ cần giải quyết những xu hướng này bằng các giá trị đề xuất mới phù hợp với thói quen tiêu dùng của người tiêu dùng trẻ tuổi.
Tái định hình ẩm thực cao cấp: Sự trỗi dậy của trải nghiệm xa xỉ
Ngành ẩm thực cao cấp đang phục hồi nhanh chóng với mức tăng trưởng 27% từ năm 2022 đến 2024, đạt mức dự kiến 28 tỷ euro. Châu Âu dẫn đầu lĩnh vực này, tập trung hơn một nửa trong số 14.000 địa điểm cao cấp trên toàn thế giới. Trong khi ẩm thực cao cấp truyền thống vẫn chiếm ưu thế (98% địa điểm), các trải nghiệm đa chiều – kết hợp ẩm thực, giải trí và tương tác xã hội – đang trên đà phát triển, dự kiến sẽ chiếm 15-20% thị trường vào năm 2024. Rượu vang cao cấp vẫn là một phần không thể thiếu, với việc kết hợp rượu vang chiếm tới 40% doanh thu của các nhà hàng gắn sao trong một số trường hợp, đóng góp với giá trị ước tính chung là 6-7 tỷ euro vào năm 2024. Hơn 50% lượng rượu vang tiêu thụ bên ngoài gia đình là vang sủi (dù là Champagne hay các loại khác) – phần lớn liên quan đến các dịp kỷ niệm, nhưng cũng ngày càng được tích hợp vào các trải nghiệm du lịch rượu vang. Sau đại dịch, khách hàng đang tìm kiếm sự chân thực, những trải nghiệm được chia sẻ và sự gắn kết cảm xúc, biến các nhà hàng thành trung tâm văn hóa và xã hội.
Tiềm năng đầu tư và khả năng phục hồi của thị trường
Rượu vang cao cấp ngày càng được công nhận là một loại tài sản, hưởng lợi từ nguồn cung hạn chế và nhu cầu mạnh mẽ. Với mức tăng giá hơn gấp đôi trong thập kỷ qua, rượu vang cao cấp đã vượt trội hơn các tài sản xa xỉ khác, bao gồm túi xách, đồ trang sức và đồng hồ. Lĩnh vực này vẫn cho thấy sức hút mạnh mẽ trước bối cảnh suy thoái kinh tế. Trong 5 năm qua, các chỉ số rượu vang cao cấp, chẳng hạn như Liv-Ex Champagne-50 và Liv-Ex Italy-100, đã tăng lần lượt 34% và 20%, củng cố vị thế của chúng như một khoản đầu tư dài hạn.
Những thách thức mới: Sự hợp nhất và biến đổi khí hậu định hình lại ngành
Mỹ đang dẫn đầu làn sóng hợp nhất rượu vang cao cấp, với 30 thương vụ M&A hàng năm trị giá 8 tỷ đô la – giá trị giao dịch đã tăng gấp đôi từ năm 2022 đến năm 2023. Châu Âu đang đi theo xu hướng này, với Ý và Pháp đã hoàn tất 10 thương vụ vào năm 2024. Xu hướng này đang thúc đẩy sự mở rộng thị trường, đổi mới và khả năng phục hồi trong bối cảnh biến động kinh tế, thiết lập các tiêu chuẩn mới cho ngành. Đồng thời, biến đổi khí hậu đang vẽ lại bản đồ rượu vang. Các vùng phía nam phải đối mặt với nhiệt độ tăng và hạn hán nghiêm trọng, đe dọa các vườn nho truyền thống. Trong khi đó, các vùng phía bắc như Đan Mạch sẽ có lợi thế với mùa sinh trưởng dài hơn và điều kiện ôn hòa hơn. Nếu thách thức khí hậu không được giải quyết, Cabernet Sauvignon, từng chỉ có ở miền nam châu Âu, có thể phát triển mạnh ở các vùng trung và bắc vào năm 2100. Từ năm 2015 đến năm 2024, các thương hiệu rượu vang cao cấp lớn của Ý duy trì tỷ suất lợi nhuận trước lãi vay và thuế (EBIT) ổn định ở mức 15-17% bất chấp những biến động của thị trường. Dù vang Pháp vẫn chiếm vị trí thống soái – 9 trong số 10 thương hiệu vang hàng đầu có xuất xứ từ Pháp và 95% thị phần bán lẻ – nhưng sự đa dạng của vang Ý mang lại tiềm năng tăng trưởng và những cơ hội thú vị để kể những câu chuyện độc đáo, với 20 vùng rượu vang và 1.000 giống nho (so với 13 vùng và 250 giống của Pháp).
Tương lai của ngành rượu vang cao cấp
Thị trường rượu vang cao cấp dựa trên các yếu tố cơ bản vững chắc cho sự tăng trưởng ổn định, với các dự báo cho thấy sự tăng từ 30 tỷ euro vào năm 2024 lên 35-40 tỷ euro vào năm 2030, tương ứng với tốc độ tăng trưởng kép hàng năm (CAGR) là 4-6% từ năm 2025. Tuy nhiên, sự gia tăng căng thẳng thương mại, với các loại thuế mới có khả năng ảnh hưởng đến xuất khẩu của châu Âu sang Mỹ, có thể gây rủi ro cho một phần tăng trưởng dự kiến, đặc biệt là ở phân khúc cấp thấp của thị trường. Đồng thời, các thị trường phương Tây sẽ vẫn chiếm ưu thế, trong khi các khu vực mới nổi như châu Á và Trung Đông mang đến những cơ hội chưa được khai thác, cùng với những nỗ lực hợp nhất đang định hình lại ngành.
