Cảnh quan trập trùng của địa hình Đông Nam nước Ý đã từng bị “đội quân” khách du lịch bỏ qua rất lâu trước kia, bởi mục tiêu của họ là “xâm chiếm” Campania, Tuscany, Piedmont và Veneto …Tuy nhiên, sự bỏ quên này có thể lại là ân huệ đối với người dân ở vùng đất chủ yếu sinh sống nhờ nông nghiệp, bởi họ có thể bảo tồn tốt các di sản của mình ở nơi mà cả ngàn năm qua luôn bị các nước Hy Lạp, Tây Ban Nha và đế chế Ottoman chiếm đóng, cai trị.
Sự xâm phạm trường kỳ ấy đã để lại dấu tích rõ ràng trên hai trường phái kiến trúc chủ đạo ở Puglia: masseria – kiểu trang trại tăng cường cửa thoát hiểm đằng sau khi gặp nguy hiểm; và trullo – dạng túp lều bằng đá hình nón cho người lao động ở thế kỷ 19, khi nghề trồng nho bắt đầu đóng vai trò lớn hơn trong nền kinh tế khu vực.
Ngày nay, bước chuyển mình của vùng đất Ý một thời nghèo khổ này được phản ánh lại qua quá trình các masseria trở thành khách sạn boutique, còn trulli thì được cho thuê theo mô hình du lịch sinh thái.
Sự phát triển của rượu nho chính là “chất xúc tác” quan trọng cho quá trình chỉnh trang đô thị của Puglia, được đánh giá như là “vùng Tuscany mới” (Tuscany vốn nổi tiếng về rượu).
Câu chuyện kể rằng sự phục hưng dựa trên rượu nho này bắt đầu với một khoản đầu tư của Hầu tước Piero Antinori – người đứng đầu một gia tộc nổi tiếng chuyên sản xuất rượu vang cho quý tộc. Trước khi nhà Antinori mua lại những mảnh đất tốt nhất ở Puglia vào năm 1998, vùng Bocca di Lupo vốn thuộc sở hữu của hai gia đình Palumbo và Gancia, đã sản xuất rượu vang khá nhiều.
Tuy nhiên Piero Antinori – “tay buôn rượu Florentine” nhận thấy Puglia vẫn là viên ngọc chưa được đánh bóng. “Gia tộc Antinori là những người đã bắt đầu dự án rượu nho mang tên Tormaresca”, Vito Palumbo – quản lý thương hiệu Tormaresca cho biết. “Họ có tầm nhìn xa và nghĩ rằng vùng đất này có thể sản xuất ra loại rượu vang hàng đầu thế giới. Họ yêu mảnh đất xinh đẹp chưa được khám phá này, họ cũng yêu Aglianico – loại nho đen đặc biệt của vùng Bocca di Lupo. Vì vậy họ đã đầu tư trên 30 triệu Euro, trồng lại các vườn nho và xây dựng nhiều cơ sở vật chất”.
Như một bản giao hưởng tráng lệ của các chi tiết kiến trúc góc cạnh, mái vòm, đá màu kem cầu kỳ, nhà máy rượu của Bocca di Lupo nằm ở độ cao 305 m trên mặt nước biển, tại Castel del monte DOC, thể hiện sức mạnh tổng hòa giữa truyền thống và hiện đại – đặc trưng cho Puglia ngày nay. Với tháp chuông và tường gạch tufa, cấu trúc này không chỉ phản chiếu ánh sáng mặt trời phía nam mà còn gợi lại hình ảnh chốn trú ẩn an toàn mang dáng vóc masseria lịch sử.
Tuy nhiên, bên trong lại là không gian của công nghệ tiên tiến và một hầm rượu chứa được 1000 thùng rượu, trong đó gồm một số loại rượu tuyệt đỉnh làm từ một giống nho đỏ lâu năm được sản xuất thủ công, có chất lượng tương đương thậm chí vượt trội giống Nebbiolo hay Sangiovese danh giá. “Chúng tôi có 2 vùng di sản”, Palumbo nói, “Bocca di Lupo ở phía bắc và Masseria Maime ở phía nam, thuộc Salento. Đất đai ở Bocca di Lupo được hình thành nên từ các loại đá đại dương, nên rượu vang ở đây sẽ có vị mạnh đặc trưng mà bạn sẽ cảm nhân được khi nếm. Vùng đất nằm ngay giữa biển và một khu vực núi lửa, ban ngày khô nóng, mát mẻ về đêm. Vì vậy nó là thổ nhưỡng hoàn hảo cho giống nho đen Aglianico”.
Về mặt kỹ thuật, danh sách chỉ định Noble Grape – gồm những giống nho quốc tế được công nhận về chất lượng phù hợp – chỉ áp dụng cho những loại nho được trồng phổ biến như Cabernet Sauvignon, Pinot Noir và Syrah … Tuy nhiên, nhiều ý kiến cho rằng Aglianico cũng như Sangiovese và Nebbiolo, xứng đáng được đưa vào danh sách trên.
Được đưa vào Ý hàng ngàn năm trước bởi những người dân di cư Hy Lạp từ đầu thế kỷ thứ 6 trước Công nguyên, giống nho mạnh mẽ lạ lùng này có lẽ từng được gọi bằng tên tiếng Ý Ellenico. Được cho là nền tảng của Falernian – một trong những loại rượu vang nổi tiếng nhất thời La Mã cổ đại, trên thực tế, theo các nghiên cứu về gen gần đây, giống nho Aglianico này hóa ra không hề có nguồn gốc từ Hy Lạp. Vì vậy, xuất xứ của nó vẫn là một bí ẩn thú vị trong ngành rượu nho.
Với sự quyến rũ trêu ngươi, cấu trúc phi thường và tuổi thọ ấn tượng, “Đó là một loại nho đầy thử thách bởi bởi nó sở hữu tannin mạnh mẽ” (tannin là vị đắng chát tự nhiên có trên vỏ, hạt và cuống nho). Palumbo chia sẻ. “Thử thách của chúng tôi ở Bocca di Lupo là làm sao chinh phục và tận dụng được vị tannin này. Nó khác với các loại rượu vang đặc trưng của Puglia. Tại Masseria Maime, loại rượu vang chủ đạo là Torcicoda, thuộc giống nho Primitivo. Các giống Aglianico ở Campania và Basilicata đều đến từ đất núi lửa, vì vậy tannin sẽ góc cạnh hơn và có nồng độ acid cao. Ở Puglia thời tiết ấm nóng hơn nên mùi rượu sẽ thơm hơn, dày hơn, và vì tính chất đất cũng như không gian gần bờ biển, nên vị của nó cũng êm hơn.”
Sự pha trộn giữa độ mạnh và nét tao nhã ấy cho thấy sự tinh tế của chai Tormaresca Bocca di Lupo vintage 2012. Gợi nhớ đến một Barolo trẻ tuổi màu hồng ngọc với hương vị đậm đà của quả mọng dại, thảo mộc khô, cà phê và hạt anit. Vào trong khoang miệng, bạn sẽ nhận ra mùi của mận đen, cherry chín, lựu và bạc hà sẽ bao phủ lên trên vị tannin êm dịu cốt lõi. Loại Tormaresca Bocca di Lupo vintage 2001 trưởng thành hơn lại gần giống với Brunello
di Montalcino nhờ màu đỏ pha đen cùng mùi hương của quả mâm xôi, hạt thì là, vỏ cam khô, quế và trà.
Điểm khác biệt giữa hai chai rượu này nhấn mạnh độ phức tạp và đẳng cấp của giống nho Aglianico đến từ Puglia. Không thể không nhắc đến sự sáng suốt của Piero Antinori khi nhận ra từ cả thập kỷ trước rằng Bocca di Lupo không chỉ đem lại cho gia tộc ông khả năng sản xuất rượu ngon độc đáo mà còn là cơ hội tái tạo vùng đất Puglia.
“Hầu tước (Antinori) bảo rằng người Puglia luôn là những nông dân tuyệt vời”, Palumbo nói. “Họ là những nhà sản xuất dầu ô liu, nho và rau quả lớn nhất. Nhưng không ai thực sự có tầm nhìn để đầu tư vào công nghệ và cải cách trong sản xuất rượu vang. Tormaresca đã giúp nâng cao vị thế cho khu vực, sự thay đổi đó dẫn đến ngành du lịch cũng thành công theo, trong gần 10 năm qua. Đó có lẽ là cuộc cách mạng vĩ đại nhất mà nhà Antinori đã đem lại cho Puglia”.
