Tương lai của phân khúc đồng hồ cao cấp nhìn từ SIHH và BaselWorld
Có thể nói 2016 là một năm bão tố đối với ngành đồng hồ cao cấp. Doanh số sụt giảm mạnh trên toàn cầu đã buộc các nhà sản xuất cắt giảm sản lượng cũng như bộ máy nhân sự. Theo báo cáo của Bain & Company, doanh số của ngành đồng hồ cao cấp giảm 8% trong năm 2016, trong khi lĩnh vực trang sức lại tăng 2% sau vài năm tăng trưởng mạnh.
Mario Ortelli, chuyên gia phân tích của Sanford C. Bernstein, nhận định rằng 2017 cũng không phải là một năm thuận lợi đối với ngành đồng hồ cao cấp. Và theo chuyên gia này, so với mức giảm 7% của năm 2016, thị trường đồng hồ cao cấp toàn cầu sẽ giảm 2% trong năm nay (từ mức 37 tỷ USD xuống còn 35 tỷ).
Bức tranh gam màu lạnh
Nói đến ngành đồng hồ cao cấp Thuỵ Sĩ, không thể không nhắc đến ba gã khổng lồ: Swatch Group, Richemont Group và Franck Muller. Nếu Swatch Group nổi tiếng với các dòng đồng hồ không quá xa xỉ bên cạnh ba thương hiệu cao cấp là Omega, Blancpain và Breguet, còn Richemont sở hữu Vacheron Constantin, A. Lange & Söhne, Jaeger-LeCoultre, Roger Dubuis, Piaget, IWC Schaffhausen, Officine Panerai, Baume & Mercier, Cartier, Van Cleef & Arpels, Montblanc… và Franck Muller sở hữu các nhãn đồng hồ Franck Muller, Pierre Kunz, European Company Watch, Rodolphe, Martin Braun, Barthelay, Pierre Michael Golay, Roberto Cavalli…
Triển lãm SIHH và BaselWorld diễn ra vào đầu năm nay đã cho thấy bức tranh ảm đạm của ngành đồng hồ cao cấp Thuỵ Sĩ. Sau thời kỳ hoàng kim trong giai đoạn 2004-2012, khi lượng đồng hồ Thụy Sĩ xuất khẩu tăng mạnh nhờ nhu cầu lớn từ các khách hàng Trung Quốc, năm ngoái, lượng đồng hồ Thụy Sĩ xuất khẩu giảm 10% – mức cao nhất kể từ sau khủng hoảng tài chính. Nếu trong quá khứ, Hồng Kông luôn được xem là thị trường chủ chốt của các hãng đồng hồ cao cấp Thuỵ Sĩ thì thực tế năm qua cho thấy rằng doanh số tại xứ Cảng thơm đang liên tục suy giảm. Nhiều hãng đồng hồ cao cấp Thuỵ Sĩ đã buộc phải thu hồi một lượng hàng tồn kho từ châu Á. Theo số liệu từ văn phòng hải quan của Thuỵ Sĩ, trong 10 tháng đầu năm 2016, lượng đồng hồ mà Thuỵ Sĩ thu hồi tương đương 1,2 tỷ USD, chủ yếu là dòng đồng hồ siêu sang – tức tương đương 8% lượng đồng hồ xuất khẩu. Và vào tháng 7 năm 2016, Hoa Kỳ đã chính thức truất ngôi vị thống soái của Hồng Kông để trở thành thị trường hàng đầu của ngành đồng hồ Thụy Sỹ.
Luxury Affordable: cách thức mới để khai thác lợi nhuận
Với những gì đã và đang diễn ra trên thị trường đồng hồ cao cấp, đặc biệt là tại hai sự kiện đình đám này, có thể thấy rõ sự phân cực của hai xu hướng. Trong bối cảnh nền kinh tế toàn cầu năm qua bị tác động bởi nhiều yếu tố bất lợi như hiệu ứng Brexit, sự suy yếu của các thị trường tiền tệ thế giới cùng chính sách cấm tặng quà và chi tiêu lãng phí của chính phủ Trung Quốc, sự sụt giảm lượng khách du lịch châu Á tới châu Âu do e ngại khủng bố và cả tốc độ chững lại của thị trường Hồng Kông…, nhiều thương hiệu đồng hồ lớn buộc phải tìm kiếm lợi nhuận bằng cách sản xuất những mẫu đồng hồ “hàng cao cấp-giá phải chăng” (luxury affordable). Tuy nhiên, cũng có không ít thương hiệu vẫn kiên định với con đường mình chọn: tạo ra những cỗ máy đo thời gian dộc đáo nhất, xa xỉ nhất để chinh phục giới sành điệu bằng tay nghề thủ công đỉnh cao được mài dũa qua bề dày lịch sử hàng trăm năm. Hẳn nhiên, giá bán những siêu phẩm này cũng thuộc vào hàng “chát” nhất.
Theo quan sát của Robb Report, trong hai năm 2015-2016, thị trường đồng hồ “hàng cao cấp-giá phải chăng” cho thấy mức tăng trưởng ổn định. Việc định vị của các thương hiệu “hàng cao cấp-giá phải chăng” cho phép các thương hiệu đồng hồ tiếp cận hai nhóm người tiêu dùng mục tiêu quan trọng: nhóm người tiêu dùng ở các nước đang phát triển – những người muốn thể hiện vị thế/đẳng cấp của bản thân; và người tiêu dùng ở các nước phát triển đang có xu hướng từ bỏ các thương hiệu xa xỉ truyền thống để chuyển sang phân khúc “dễ chịu” hơn. Các công ty trong phân khúc “hàng cao cấp-giá phải chăng” như Michael Kors Holdings Ltd đã cho thấy mức tăng trưởng hàng năm kép (CAGR) khá mạnh: 42% trong giai đoạn 2011-2015, trong khi các thương hiệu đồng hồ cao cấp truyền thống đang trải qua giai đoạn suy giảm, chẳng hạn như doanh số trong mảng phụ kiện cá nhân của Richemont SA Cie Financière giảm 2%.
Jaeger-LeCoultre là một trong những thương hiệu tiên phong khi cho ra đời những dòng đồng hồ “hàng cao cấp-giá phải chăng” như bộ sưu tập Master Control Collection; Montblanc tái thiết kế những mẫu đồng hồ bán chạy một thời trong bộ sưu tập Timewalker; còn Cartier tái ra mắt dòng đồng hồ dành cho nữ giới trong bộ sưu tập huyền thoại Panthère de Cartier Collection với giá từ khoảng 5000 USD phiên bản dây đeo bằng sắt.
Trong khi đó, nhiều thương hiệu danh tiếng thế giới vẫn trung thành với tư duy kinh doanh “đắt xắt ra miếng” của mình. Họ biết rất rõ đối tượng khách hàng của mình – những người giàu có, thành đạt, hoài cổ, thích sự độc đáo và xa xỉ. Tại Baseworld năm nay, Omega, TAG Heuer và Seiko đã tung ra những mẫu đồng hồ vintage dựa trên các mẫu vintage trước đó dành cho phân khúc khách hàng khó tính này. Một trong những mẫu đồng hồ thuộc trường phái này là chiếc Longines Heritage 1945 mang phong cách tối giản với tông màu đồng ấm áp và dây đeo bằng da lộn thủ công được lấy cảm hứng từ mẫu đồng hồ cá nhân của Benjamin Clymer, người sáng lập thương hiệu Hodinkee hay bộ sưu tập đồng hồ vintage của Omega bao gồm Railmaster, Speedmaster và Seamaster được chế tác dựa trên phiên bản năm 1957. Vacheron Constantin cũng gây sốc khi trình làng cỗ máy phức tạp Celestia với giá bán lên tới 1 triệu USD. Còn Patek Philippe tung ra mẫu Perpetual Calendar mới được lấy cảm hứng từ bộ sưu tập trong viện bảo tàng đồng hồ của gia tộc thập niên 40-50. Chiếc đồng hồ này kết hợp với mặt số màu kem bóng với những con số và kim chỉ giờ phút phát quang.
Điều đặc biệt là trong bối cảnh ảm đạm này của ngành đồng hồ cao cấp, Richard Mille là trường hợp ngoại lệ khi công bố rằng mức doanh thu của hãng tăng 20% so với năm trước. Cụ thể, doanh thu của Richard Mille trong năm 2016 nằm ở khoảng 225 triệu francs Thuỵ Sĩ với 3.500- 3.600 chiếc đồng hồ được sản xuất thay vì 3.200 chiếc như năm ngoái. Có lẽ, kỹ thuật chế tác phức tạp mà các đối thủ e ngại, số lượng giới hạn là những yếu tố giúp Richard Mille giữ vững được vị thế của mình giữa cơn chao đảo của thị trường.
