Nắm trong tay một đội đua F1 khi vừa tròn 27 tuổi, Murray trải qua 20 năm trong thế giới xe đua và giành nhiều giải thưởng cho hạng mục thiết kế. Dù nhiều người coi chiếc McLaren F1 đời 1992 là “đỉnh cao” của ông, Murray vẫn cho thấy mình chưa “hết thời” ở độ tuổi 77 với dấu ấn mới nhất là siêu phẩm T.50s Niki Lauda vừa ra mắt tại Tuần lễ xe hơi Monterey.
Từ bao giờ, ông nhận ra xe cộ là đam mê của mình?
Lúc tôi 5 hay 6 tuổi gì đó.Thời đó,cha tôi là kỹ sư xe cộ, tôi thường chăm chú xem ông làm việc trong nhiều giờ liền. Gần như tháng nào hai cha con cũng đi xem đua xe. Ngay từ nhỏ, tôi chỉ muốn trở thành tay đua chuyên nghiệp.
Đâu là “bài học xương máu” của ông từ giải đua Công thức I?
Với Brabham và Bernie Ecclestone, chúng tôi có ngân sách cực kỳ eo hẹp so với những tên tuổi như McLaren, Ferrari hay Williams. Nhưng cũng chính giai đoạn này đã giúp tôi biết cách “liệu cơm gắp mắm” để giành thắng lợi trước các đối thủ hùng mạnh. Bạn sẽ ngộ ra rất nhanh, rằng một chiếc xe chạy nhanh không nhất thiết phải ngốn nhiều tiền.
Trong số các mẫu xe đua của mình, ông thích nhất chiếc nào?
Brabham BT44 có lẽ là chiếc mà tôi thích nhất. Đây không chỉ là mẫu xe giúp tôi giành chiến thắng đầu tiên ở giải đua GP, mà còn hội tụ nhiều công nghệ khác biệt. Chẳng hạn, nó là chiếc xe đua GP đầu tiên được trang bị hệ thống treo theo kiểu lò xo đẩy (pull-rod), một công nghệ cực kỳ phổ biến trên xe đua ngày nay. Đó cũng là chiếc xe đầu tiên có thiết kế dạng tam giác để hạ thấp trọng tâm, là chiếc đầu tiên kết nối hệ thống treo phía sau với động cơ, và cũng là mẫu xe đầu tiên dịch chuyển nhiên liệu về phía sau người lái thay vì hai bên để hạn chế việc thay đổi trọng tâm trong quá trình đua. Nói chung chiếc này có vị trí đặc biệt với cá nhân tôi.
Nhiều nhà sưu tập cho rằng, chiếc McLaren F1 sẽ là “chén thánh” của làng xe cổ thay cho kiệt tác Ferrari 250 GTO. Ông nghĩ sao về điều này?
Cũng giống như chiếc BT44, McLaren F1 sở hữu nhiều thế mạnh “đầu tiên” bên cạnh khối động cơ V12 siêu việt. Chiếc này cũng vô địch F1 ngay từ lần đua đầu tiên, một thành tích rất quan trọng trong đua xe thể thao. Lúc bắt tay vào thiết kế, bạn chỉ cố gắng làm tốt nhất có thể. Chẳng ai dám nghĩ đến chuyện kiệt tác này nọ. Thành công của chiếc F1 khiến chúng tôi vô cùng ngạc nhiên.
Sẽ có một thế hệ khách hàng không hiểu xe xăng là gì, giống như cách mà nhiều người dân Châu Âu “mù tịt” về xe cầu sau.”
Xin ông chia sẻ thêm về chiếc xe đua T.50s Niki Lauda.
Khi tạo ra chiếc xe đua McLaren F1, tôi nói với các cổ đông và ban giám đốc: “Xin đừng bàn về chuyện đua xe, vì tôi đang cố tạo ra một cỗ xe đường trường tuyệt đỉnh.” Nhưng rồi nhiều vị khách “ép” chúng tôi vào còn đường đua tranh nên mọi thứ phải thỏa hiệp đôi chút.
Lần này, ngay từ ngày đầu, tôi xác định T.50 sẽ là chiếc xe đường trường đúng nghĩa. Phiên bản dành cho đường đua sẽ do một nhóm khác đảm trách. Cơ bản, xuất phát điểm của hai phiên bản là hoàn toàn khác nhau. Hai chiếc xe cùng hãng, nhưng hoàn toàn khác biệt về thân xe, khung gầm, hộp số, thông số động cơ, cách vận hành và hệ thống treo. Nói chung khác tất tần tật. Tôi ước hồi xưa mình có thể làm điều tương tự với chiếc F1.
Ông có nghĩ động cơ đốt trong vẫn còn “đất sống”? Có cách nào để cải thiện chúng hay không?
Bạn thấy đấy, chúng tôi có thể đẩy vòng tua máy từ 9.000 rpm lên 12.000 rpm rpm mà vẫn vượt qua các quy định về khí thải đó thôi. Nói chung nhiên liệu hóa thạch còn tồn tại dài dài. Xe điện sẽ chững lại một chút cho đến khi chúng ta tìm ra công nghệ mới để nâng cao hiệu suất của pin vì hiện tại, hiệu suất còn rất nghèo nàn. Tôi cho rằng, động cơ đốt trong sẽ còn tồn tại lâu hơn nhiều so với những gì chúng ta đang nghĩ.
Ông có hứng thú thiết kế xe điện hay không?
Là kẻ sinh ra trong Thập niên 60, tôi luôn bị ám ảnh bởi thứ âm thanh ma mị & đẹp đẽ của xe đua thể thao nên không có nhiều cảm xúc với xe điện. Rồi đây, sẽ có một thế hệ khách hàng không hiểu xe xăng là gì, giống như cách mà nhiều người châu Âu “mù tịt” về xe cầu sau. Cá nhân tôi vẫn mê xe xăng dù biết rằng thời thế đang thay đổi. Gordon Murray Automotive rồi sẽ “điện hóa” xe cộ vào một thời điểm thích hợp. Tuy nhiên, tôi cam đoan đó phải là những chiếc xe nhẹ nhất, phấn khích nhất và tốt nhất trên thế giới.
Ông có gì nhắn gửi những người người trẻ đang lấy ông làm hình mẫu hay không?
Trong ngành xe cộ, mọi thứ đang trở nên ngày một khu biệt theo hướng chuyên môn hóa. Chẳng hạn, với xe đua F1, có những người chỉ làm hệ thống treo phía trước suốt 20 năm trời mà chưa hề nhìn thấy chiếc xe. Tôi khuyên các bạn trẻ phải “xắn tay áo vào việc”. Nếu muốn trở thành nhà thiết kế, phải có kiến thức thực tế. Bạn có thể hỗ trợ một ai đó chế tạo xe đua, hay chí ít là phục chế xe cộ. Phải có cái nhìn tổng quan, đừng sa đà vào tiểu tiết. Tôi đã làm nghề rất rất lâu, gặt hái được nhiều thành quả ngọt ngào. Tôi sẽ dành gần như toàn bộ cổ phần của mình để xây dựng một trường dạy nghề. Đó mới chính là di sản của cá nhân tôi.