Vào đầu tháng 3/2025, bảo tàng Viện nghiên cứu Mỹ thuật Chicago (AIC) thông báo rằng họ sẽ hoàn trả tác phẩm điêu khắc Vua Mãng xà Muchalinda che chở Đức Phật về cho Nepal, và chính thức công nhận rằng hiện vật này đã bị lấy cắp từ vùng Guita Bahi tại thung lũng Kathmandu. Quyết định này được đưa ra sau những lần hợp tác với người đại diện phía Nepal, và là một phần trong nỗ lực hoàn trả những hiện vật lịch sự bị đánhh cắp và bán qua các nước Âu-Mỹ.
Bức tượng khắc hoạ hình ảnh Đức Phật ngồi trú mưa dưới sự che chở của vua mãng xà đã được trưng bày tại Chicago từ năm 1997. Ông Jacques Schuhmacher – Giám đốc Nghiên cứu cổ vật – chia sẻ rằng: “Sự kiện này cho thấy tầm quan trọng của việc tra cứu nguồn gốc những hiện vật và mối quan hệ hợp tác giữa những tổ chức và bảo tàng quanh thế giới.”
Người đại diện chính phủ Nepal – ông Sharad Raj Aran – cũng cho biết trong một phát biểu chính thức: “Bức tượng linh thiêng này mang theo những ý nghĩa đặc biệt và giá trị truyền thống. Việc hoàn trả tác phẩm sẽ giúp vun đắp sự liên kết giữa con người và di sản, để thế hệ sau đây cũng có thể học hỏi về lịch sử và văn hoá nơi mình sinh ra.” Bước đi này cũng góp phần đẩy mạnh mối quan hệ hợp tác giữa Nepal và bảo tàng AIC.
Trong những năm vừa qua, áp lực quốc tế đã buộc nhiều bảo tàng ở các nước phát triển phải xem xét lại nguồn gốc của những hiện vật trưng bày và đưa ra giải pháp công bằng như việc hoàn trả lại những tác phẩm nghệ thuật về nơi xuất xứ. Tại bảo tàng Viện nghiên cứu Mỹ thuật Chicago, đội ngũ chuyên gia tra cứu và nhà nghiên cứu lịch sử hùng hậu luôn nỗ lực để giải quyết vấn nạn đánh cắp và buôn lậu cổ vật từ những văn hoá khác trên thế giới.
